पाच्यात्य विचारवंत फ्रोबेल च्या दृष्टिकोनातून ज्ञानांची संकल्पना स्प्ष्ट करा . Explain the Conept of knowledge by Western Thinker- Froebel
1. • फ्रेडरिक फ्रोईबेलचा जन्म 21 एप्रिल 1782 रोजी जर्मनीच्या थुरिंगिया येथील एका लहान गावात ओबेरविसाबा येथे झाला. • फ्रोबेलची आई नऊ महिन्यांपर्यंत मरण पावली. जेव्हा फ्रेडरिक चार वर्षांचा होता तेव्हा त्याच्या वडिलांनी पुन्हा लग्न केले. आपल्या सावत्र आईवडिलांनी व वडिलांनी दुर्लक्ष केले असे वाटत असताना, फ्रेबेलला गमतीशीर दुःखीपणाचा अनुभव आला. • 1805 साली फ्रोबेलच्या जीवनात एक वळणबिंदू ठरली. तो आर्किटेक्ट बनण्यासाठी फ्रँकफर्टला गेला पण त्याऐवजी त्याने प्रारंभिक शाळेत शिकवले. फ्रायबेलवर या अध्यापन अनुभवाचा प्रभाव असा होता की त्याने शिक्षणास त्याचे जीवन कार्य करण्याचे ठरविले.
2. • 1808 मध्ये तो स्विट्जरर्लंडच्या येव्हरडन येथे गेला, जेथे त्याने योहान पॅस्टलोजझी संस्थेच्या मुलांमध्ये शिकवले. आपल्या स्वत: च्या शैक्षणिक पार्श्वभूमीमध्ये थोड्या प्रमाणात कमतरता जाणवल्याने त्याने 1811 मध्ये येव्हरडन सोडले आणि 1816 पर्यंत गेटिंगन आणि बर्लिन विद्यापीठांमध्ये अभ्यास केला. • 1816 मध्ये फ्रोबेलने केलहम येथे युनिव्हर्सल जर्मन एज्युकेशनल इंस्टिट्यूट उघडला, एक शाळा त्याच्या स्वत: च्या शैक्षणिक सिद्धांतांवर आधारित. • त्याचा अभ्यासक्रम निसर्गात विस्तृत होता, ज्यामुळे विद्यार्थ्याच्या वाढ आणि विकासाच्या सर्व पैलूंचा समावेश होतो-शारीरिक आणि मानसिक दोन्ही.
3. फ्रेबेलच्या किंडरगेटन फिलासॉफी. द एज्युकेशन ऑफ मॅन (1826) मध्ये फ्रोएबेल खालील आदर्शवादी थीम दर्शविल्या आहेत: 1. सर्व अस्तित्व देवामध्ये व देवाबरोबर उद्भवतात. 2. मनुष्यांमध्ये आत्मनिर्भर आध्यात्मिक उपक्रम आहे जो जीवनातील जीवनासाठी आवश्यक असलेले महत्त्वपूर्ण जीवन आहे. 3. सर्व प्राणी आणि कल्पना एक भव्य, आज्ञाधारक आणि व्यवस्थित विश्वाच्या एकमेकांशी जोडलेले आहेत.
4. • किंडरगार्टन एक खास शैक्षणिक वातावरण आहे ज्यामध्ये हे स्वयं-सक्रिय विकास होतो. • किंडरगार्टनचे भेटी, व्यवसाय आणि सामाजिक आणि सांस्कृतिक उपक्रम, विशेषत: खेळतात, या आत्म-सत्यतेला प्रोत्साहन देतात. • फ्रायबेलला खात्री झाली की किंडरगार्टनचा प्राथमिक फोकस खेळावर असावा-ही प्रक्रिया ज्याद्वारे मुलांना वाटले की त्यांनी आपले विचार, गरजा आणि इच्छा व्यक्त केल्या आहेत. • फ्रोबेलसाठी, मुलांचे सांस्कृतिक पुनरुत्थान प्रक्रिया, प्रौढ व्यावसायिक क्रियाकलापांचे अनुकरण, आणि सामाजिकरण सुलभतेने खेळणे. फ्रोबेलच्या सांस्कृतिक पुनरावृत्तीच्या सिद्धांतानुसार, प्रत्येक व्यक्तीने स्वत: च्या विकासामध्ये सर्वसाधारण सांस्कृतिक युगाची पुनरावृत्ती केली.
5. • नाटक, गाणी, कथा आणि क्रियाकलापांचा वापर करून, किंडरगार्टन एक शैक्षणिक वातावरण म्हणून बनविले गेले ज्यामध्ये मुले त्यांच्या स्वत: च्या स्वत: च्या स्वत: च्या क्रियाकलापांद्वारे योग्य दिशेने विकसित होऊ शकतील. • लहान बालपणाच्या शिक्षक म्हणून फ्रोबेलची प्रतिष्ठा वाढली आणि संपूर्ण जर्मन राज्यांमध्ये बालवाडी स्थापित केली गेली. उन्नीसवीं शतकाच्या शेवटी, युरोप आणि उत्तर अमेरिकेमध्ये किंडरगार्टन्सची स्थापना केली गेली. किंडरगार्टनने एक मिलिओ प्रदान केले ज्यामुळे मुलांना प्रेमळ शिक्षकांच्या मार्गदर्शनाखाली इतर मुलांबरोबर संवाद साधण्यास प्रोत्साहन देण्यात आले.
6. किंडरगार्टन क्यूरिकुलम फ्रोबेलने किंडरगार्टनमध्ये वापरल्या गेलेल्या भेटी आणि व्यवसायांचा एक प्रकार विकसित केला. फ्रायबेलला मूलभूत रूप म्हणून ओळखले जाणारे प्रतिनिधित्व, त्या भेटवस्तू त्यांच्या वास्तविक शारीरिक स्वरूप आणि लपलेले प्रतीकात्मक अर्थ देखील होते.
7. फ्रेबेलच्या भेटी खालील गोष्टी होत्या: • सहा सॉफ्ट, रंगीत बॉल. • लाकडी गोलाकार, घन आणि सिलेंडर. • मोठा क्यूब आठ लहान क्यूब मध्ये विभागलेला आहे. • मोठे क्यूब आठ आयलॉन्ग ब्लॉकमध्ये विभागलेले आहे. • एक मोठा घन एकसमान, सहा अर्ध आणि बारा चतुर्थांश चौकोनी तुकडे विभागलेला आहे. • एक मोठा घन अठरा संपूर्ण आतील भागांमध्ये विभागलेला आहे: तीन भाग लांबीच्या दिशेने; तीन विभागणी चौथा. • आकृत्यांच्या व्यवस्थेसाठी चतुर्भुज आणि त्रिकोणी गोळ्या वापरल्या जातात. • आकृत्यांच्या आकृत्यांसाठी स्टिक · आकृत्यांसाठी आतील आणि अर्ध्या वायरचा रिंग. • रेखाचित्र, छिद्र पाडणे, भरतकाम करणे, कागद कापणे, बुडवणे किंवा ब्रेडिंग, पेपर फोल्डिंग, मॉडेलिंग आणि इंटरलसिंगसाठी विविध साहित्य.
8. • एकविसाव्या शतकाच्या सुरुवातीस, किंडरगार्टन शिक्षक फ्रायबेलच्या मुलांच्या निसर्गाच्या सामाजिक बाजूचे विकास आणि शिक्षणाच्या तयारीची भावना यावर जोर देत राहिले. बालवाडी मुलासाठी महत्वाचे परिणाम बौद्धिक शिक्षणासाठी तत्पर असतात जे नंतर त्यांच्या शैक्षणिक करियरमध्ये येतील.
9. फ्रायबेलच्या आधी आजचा अर्ज, किंडरगार्टन अस्तित्वात नव्हता, आता मुलांच्या शैक्षणिक प्रक्रियेत त्याचे महत्त्व असल्यामुळे ते एक कर्तव्य आहे. आजकाल बर्याच संस्था फ्रायबेलने विकसित केलेल्या प्रगतीशील कल्पनांसह कार्यरत आहेत कारण ते मुलांना मुक्त, सक्रिय, भावना आणि विचार करण्यासारखे मानतात. फ्रेबेलच्या कल्पनांसाठी धन्यवाद, आता शिक्षकांना मुलांच्या शिकण्याच्या प्रक्रियेत खेळाच्या महत्त्वबद्दल जागरुक आहे.
10. "प्ले हा बालपणात मानवी विकासाचा उच्चतम अभिव्यक्ती आहे, कारण मुलाच्या आत्म्यामध्ये काय आहे हे केवळ एक मुक्त अभिव्यक्ती आहे." फ्रेडरिक फ्रोबेल.
11. "मुलांचा नाटक मनोरंजनासाठी नाही; याचा अर्थ अत्यंत उत्साहवर्धक आहे. प्ले हा मानवजातीच्या सर्वांत शुद्ध बौद्धिक उत्पादनासाठी आहे ... कारण संपूर्ण माणसामध्ये त्याच्या सर्वश्रेष्ठ क्षमतेत, त्याच्या अंतःकरणामध्ये, दृश्यमान आहे. " ~ फ्रेडरिक फ्रोबेल
2. • 1808 मध्ये तो स्विट्जरर्लंडच्या येव्हरडन येथे गेला, जेथे त्याने योहान पॅस्टलोजझी संस्थेच्या मुलांमध्ये शिकवले. आपल्या स्वत: च्या शैक्षणिक पार्श्वभूमीमध्ये थोड्या प्रमाणात कमतरता जाणवल्याने त्याने 1811 मध्ये येव्हरडन सोडले आणि 1816 पर्यंत गेटिंगन आणि बर्लिन विद्यापीठांमध्ये अभ्यास केला. • 1816 मध्ये फ्रोबेलने केलहम येथे युनिव्हर्सल जर्मन एज्युकेशनल इंस्टिट्यूट उघडला, एक शाळा त्याच्या स्वत: च्या शैक्षणिक सिद्धांतांवर आधारित. • त्याचा अभ्यासक्रम निसर्गात विस्तृत होता, ज्यामुळे विद्यार्थ्याच्या वाढ आणि विकासाच्या सर्व पैलूंचा समावेश होतो-शारीरिक आणि मानसिक दोन्ही.
3. फ्रेबेलच्या किंडरगेटन फिलासॉफी. द एज्युकेशन ऑफ मॅन (1826) मध्ये फ्रोएबेल खालील आदर्शवादी थीम दर्शविल्या आहेत: 1. सर्व अस्तित्व देवामध्ये व देवाबरोबर उद्भवतात. 2. मनुष्यांमध्ये आत्मनिर्भर आध्यात्मिक उपक्रम आहे जो जीवनातील जीवनासाठी आवश्यक असलेले महत्त्वपूर्ण जीवन आहे. 3. सर्व प्राणी आणि कल्पना एक भव्य, आज्ञाधारक आणि व्यवस्थित विश्वाच्या एकमेकांशी जोडलेले आहेत.
4. • किंडरगार्टन एक खास शैक्षणिक वातावरण आहे ज्यामध्ये हे स्वयं-सक्रिय विकास होतो. • किंडरगार्टनचे भेटी, व्यवसाय आणि सामाजिक आणि सांस्कृतिक उपक्रम, विशेषत: खेळतात, या आत्म-सत्यतेला प्रोत्साहन देतात. • फ्रायबेलला खात्री झाली की किंडरगार्टनचा प्राथमिक फोकस खेळावर असावा-ही प्रक्रिया ज्याद्वारे मुलांना वाटले की त्यांनी आपले विचार, गरजा आणि इच्छा व्यक्त केल्या आहेत. • फ्रोबेलसाठी, मुलांचे सांस्कृतिक पुनरुत्थान प्रक्रिया, प्रौढ व्यावसायिक क्रियाकलापांचे अनुकरण, आणि सामाजिकरण सुलभतेने खेळणे. फ्रोबेलच्या सांस्कृतिक पुनरावृत्तीच्या सिद्धांतानुसार, प्रत्येक व्यक्तीने स्वत: च्या विकासामध्ये सर्वसाधारण सांस्कृतिक युगाची पुनरावृत्ती केली.
5. • नाटक, गाणी, कथा आणि क्रियाकलापांचा वापर करून, किंडरगार्टन एक शैक्षणिक वातावरण म्हणून बनविले गेले ज्यामध्ये मुले त्यांच्या स्वत: च्या स्वत: च्या स्वत: च्या क्रियाकलापांद्वारे योग्य दिशेने विकसित होऊ शकतील. • लहान बालपणाच्या शिक्षक म्हणून फ्रोबेलची प्रतिष्ठा वाढली आणि संपूर्ण जर्मन राज्यांमध्ये बालवाडी स्थापित केली गेली. उन्नीसवीं शतकाच्या शेवटी, युरोप आणि उत्तर अमेरिकेमध्ये किंडरगार्टन्सची स्थापना केली गेली. किंडरगार्टनने एक मिलिओ प्रदान केले ज्यामुळे मुलांना प्रेमळ शिक्षकांच्या मार्गदर्शनाखाली इतर मुलांबरोबर संवाद साधण्यास प्रोत्साहन देण्यात आले.
6. किंडरगार्टन क्यूरिकुलम फ्रोबेलने किंडरगार्टनमध्ये वापरल्या गेलेल्या भेटी आणि व्यवसायांचा एक प्रकार विकसित केला. फ्रायबेलला मूलभूत रूप म्हणून ओळखले जाणारे प्रतिनिधित्व, त्या भेटवस्तू त्यांच्या वास्तविक शारीरिक स्वरूप आणि लपलेले प्रतीकात्मक अर्थ देखील होते.
7. फ्रेबेलच्या भेटी खालील गोष्टी होत्या: • सहा सॉफ्ट, रंगीत बॉल. • लाकडी गोलाकार, घन आणि सिलेंडर. • मोठा क्यूब आठ लहान क्यूब मध्ये विभागलेला आहे. • मोठे क्यूब आठ आयलॉन्ग ब्लॉकमध्ये विभागलेले आहे. • एक मोठा घन एकसमान, सहा अर्ध आणि बारा चतुर्थांश चौकोनी तुकडे विभागलेला आहे. • एक मोठा घन अठरा संपूर्ण आतील भागांमध्ये विभागलेला आहे: तीन भाग लांबीच्या दिशेने; तीन विभागणी चौथा. • आकृत्यांच्या व्यवस्थेसाठी चतुर्भुज आणि त्रिकोणी गोळ्या वापरल्या जातात. • आकृत्यांच्या आकृत्यांसाठी स्टिक · आकृत्यांसाठी आतील आणि अर्ध्या वायरचा रिंग. • रेखाचित्र, छिद्र पाडणे, भरतकाम करणे, कागद कापणे, बुडवणे किंवा ब्रेडिंग, पेपर फोल्डिंग, मॉडेलिंग आणि इंटरलसिंगसाठी विविध साहित्य.
8. • एकविसाव्या शतकाच्या सुरुवातीस, किंडरगार्टन शिक्षक फ्रायबेलच्या मुलांच्या निसर्गाच्या सामाजिक बाजूचे विकास आणि शिक्षणाच्या तयारीची भावना यावर जोर देत राहिले. बालवाडी मुलासाठी महत्वाचे परिणाम बौद्धिक शिक्षणासाठी तत्पर असतात जे नंतर त्यांच्या शैक्षणिक करियरमध्ये येतील.
9. फ्रायबेलच्या आधी आजचा अर्ज, किंडरगार्टन अस्तित्वात नव्हता, आता मुलांच्या शैक्षणिक प्रक्रियेत त्याचे महत्त्व असल्यामुळे ते एक कर्तव्य आहे. आजकाल बर्याच संस्था फ्रायबेलने विकसित केलेल्या प्रगतीशील कल्पनांसह कार्यरत आहेत कारण ते मुलांना मुक्त, सक्रिय, भावना आणि विचार करण्यासारखे मानतात. फ्रेबेलच्या कल्पनांसाठी धन्यवाद, आता शिक्षकांना मुलांच्या शिकण्याच्या प्रक्रियेत खेळाच्या महत्त्वबद्दल जागरुक आहे.
10. "प्ले हा बालपणात मानवी विकासाचा उच्चतम अभिव्यक्ती आहे, कारण मुलाच्या आत्म्यामध्ये काय आहे हे केवळ एक मुक्त अभिव्यक्ती आहे." फ्रेडरिक फ्रोबेल.
11. "मुलांचा नाटक मनोरंजनासाठी नाही; याचा अर्थ अत्यंत उत्साहवर्धक आहे. प्ले हा मानवजातीच्या सर्वांत शुद्ध बौद्धिक उत्पादनासाठी आहे ... कारण संपूर्ण माणसामध्ये त्याच्या सर्वश्रेष्ठ क्षमतेत, त्याच्या अंतःकरणामध्ये, दृश्यमान आहे. " ~ फ्रेडरिक फ्रोबेल
टिप्पण्या
टिप्पणी पोस्ट करा